Göz kapağı düşüklüğü veya tıbbi adıyla pitozis genetik veya çevresel faktörlere bağlı olarak kaslarda deformasyon sonucu göz kapaklarının aşağı düşmesidir. Tek göz kapağında veya her iki göz kapağında da gözlenebilir, oluşum ve gelişim süreci herkeste farklı olabilir. Genel olarak üst göz kapağının sarkması ile hem estetik açıdan görünüşte bir bozukluk oluşturmakta hem de ilerleyen aşamalarında görme alanını kısıtlayabilmektedir. Pitozisin gelişmesinde doğuştan etkili olan genetik faktörlerin yanı sıra bazı çevresel etkenlerde çocukluk çağında gözlenmeden sonradan gelişmesine neden olabilir.
Göz kapaklarında gelişen pitozis, durumuna göre farklı tedavi süreçlerini içerebilir. Genellikle hafif göz kapağı düşüklüğü durumunda plexr gibi ameliyatsız teknikler veya göz kaslarını çalıştıran egzersizler etkili olabilir. Ancak genellikle çocukluk çağında olan veya çok hafif pitozisi olanlar için bu teknikler uygundur. Daha ilerlemiş bir düşük göz kapağı durumunda ise tedavi cerrahi müdahaleyi içerir, plastik cerrahinin belirli metotlarını içeren bu operasyonlar kesin çözüm sunmaktadır. Blefaroplasti ameliyatı olarak da isimlendirilen bu işlem, riski düşük kolay gerçekleştirilen bir teknik olarak değerlendirilir.
Göz Kapağı Düşüklüğü (Pitozis) Nedir, Neden Olur?
Üst göz kapak kaslarının genetik, travma veya diğer çevresel faktörlere bağlı olarak deformasyonu sonucu oluşan göz kapağı düşüklüğü, hem estetik hemde bir göz sağlığı problemidir. Tek göz kapağında veya her iki göz kapağında aynı anda gelişebilen pitozis, ayrıca üst göz kapağı altındaki sinirlerin hasar görmesi veya Myastenia gravis gibi kasları etkileyen hastalıklarla birlikte oluşabilmektedir. Yani göz kapağı düşüklüğü, sadece doğuştan göz kaslarının zayıflığına bağlı oluşabileceği gibi sonradan enfeksiyon kapılmasına veya göz sinirleri ve kaslarını etkileyen hastalıklarla kombine şekilde de gelişebilir.
Genetik faktörlere bağlı oluşan ve çocukluk döneminde göz kapak kaslarını zayıflatan diğer çevresel etkiler gibi sebeplerle dahada ilerleyen kapaklardaki düşüklük, erken müdahale sağlanarak ameliyatsız tedavi edilebilmektedir. Ancak yetişkinlik çağında göz egzersizi veya plexr gibi ameliyatsız göz estetiği uygulamaları ile tam olarak tedavi sağlanamayabilir.
Sağ veya sol göz kapağının düşmesi her durumda pitozis olarak tanımlanmayabilir. Bazen botoks gibi uygulamalarla kas işlevlerinin bir süre aksaması ile geçici olarak göz kapaklarında düşüklük oluşur, ancak bu geçici bir durumdur. Ayrıca bazı hastalıklara bağlı tek veya her iki göz kapağının seyirmesi de kalıcı bir düşüklük sayılmaz. Göz düşüklüğü üst göz kapaklarının kas ve sinir hasarına bağlı gelişir, ilerler ve sonunda kalıcı yapısal bir bozukluğa sebep olur. Genelde göz kapaklarındaki kas ve sinirlere bağlı olmadan gelişen düşüklükler yalancı pitozis olarak da isimlendirilir ve oküloplastik cerrahi kapsamında değerlendirilmektedir.
Pitozis hangi sinir hasarı sonucu oluşur?
Göz kapağı düşüklüğü (pitozis) okülomotor sinir hasarı, sempatik sinir hasarı veya facial sinir hasarı olmak üzere bu 3 sinir grubun tahribi sonucu gelişebilir. Bu sinirlerden tek bir tanesinin hasar görmesi ptosis gelişmesi için yeterli bir sebep olabilir. Genelde bu sinirlerin hasar görmesi şu gibi sebeplerden kaynaklı olabilecektir:
- Felç
- Tümör oluşumu
- Sinir sıkışması
- Travma ve yaralanmalar
- İnflamatuar durumlar
Bu durumlara bağlı sinirlerde hasar oluşabileceği gibi doğuştan da hasarlı olabilmektedir. Oculomotor sinir yani diğer adıyla üçüncü kranial sinir göz kapaklarının çalışması için en etkili sinirdir. Üçüncü kranial sinirin felç olması doğrudan üst göz kapağı düşüklüğü gelişmesine neden olabilecektir.
Göz Kapağı Düşüklüğü (Pitozis) Nasıl Anlaşılır, Belirtileri Neler?
Pitozis yani göz kapağı düşüklüğünün en yaygın yorgun bakışlar, göz açıp kapama zorluğu, göz çevresinde başlayıp yayılan sürekli baş ağrısı, iki göz kapağında estetik uyumsuzluk gibi belirtileri ile anlaşılabilir. Genellikle pitozis durumu olan kişilerin bakışlarında sürekli bir yorgunluk ve uykusuzluk izlenimi olmaktadır. Çift göz kapağında düşüklük olması durumunda genellikle durumu teşhis etmek zor olabilir, tek göz kapağında olduğu durumlarda daha kolay anlaşılır.
Genel olarak göz kapaklarındaki düşüklüğün sebebi herkes için farklı şekillerde gelişebilir. Çocuklukta hafif semptomlarla belirgin olan ancak çok fark edilmeyen daha sonrasında yetişkinlik çağında daha da gelişip görmeyi kısıtlayacak kadar kapaklarda düşüklük oluşabilir. Ya da sonradan yaşa bağlı veya kontakt lens kullanımı veyahut sinir ve kasları etkileyen hastalıklarla birlikte gelişip yavaş yavaş bakışları ve görüşü etkileyebilir.
Pitozis genelde myastenia gravis, horner sendromu, nörojenik veya iyi huylu tümörler gibi hastalıklarla birlikte görülebilir. Veya herhangi bir göz ameliyatı veya botoks gibi uygulamalar sırasında üst göz kapağı sinirlerinin hasar görmesi gibi sebeplerle de görülebilmektedir.
Yalancı pitozis nedir, nasıl anlaşılır?
Göz kapaklarında herhangi bir kas veya sinir deformasyonuna bağlı olmayarak kapaklardaki yağ veya deri dokusunun fazlalığına bağlı gelişen üst göz kapağı düşüklüğü yalancı pitozis durumudur. Görünüş olarak gerçek pitozisde olduğu gibi gözlerde yorgun bir görünme sebep olabilir. Genelde blefaroplasti ameliyatındaki kadar cerrahi müdahale gerektirmez, bunun yerine doğal tıbbi sağlık uygulamaları ile tedavi sağlanır veya fazlalık dokuların alınmasına yönelik daha minimal operasyon uygulanabilir.
Yalancı pitozis normal düşük göz kapağı durumuna göre daha şişkin ve cilt fazlalığı bulunan üst göz kapaklarından ayırt edilebilir ve anlaşılabilir. Ancak en doğru teşhis için plastik cerrahi uzmanına danışmak gereklidir.
Göz Kapağı Düşüklüğü Düzelir mi?
Pitozis yani göz kapağı düşüklüğü hangi evrede olursa olsun uygun bir müdahale ile düzelmekte ve iyileştirilebilmektedir. Genellikle uygulanacak tedavi ve müdahalelerde kişinin yaşı, göz kapaklarındaki düşüklüğün derecesi ve pitozisin gelişim sebebi gibi faktörler birlikte değerlendirilir. Eğer kapaklardaki düşüklük hafif semptomlara sahipse ve çocukluk çağındaysa ameliyat yerine göz kapaklarını güçlendirip dengeleyecek uygulamalar sağlanabilir. Ayrıca plexr gibi ameliyatsız estetik tekniklerinden de yararlanılabilir.
Eğer pitozis rahatsızlığı olan kişi yetişkin ise ve kapaklardaki düşüklük ileri evredeyse uygulanabilecek tek tedavi yöntemi blefaroplasti ameliyatıdır. Blefaroplasti ameliyatı plastik cerrahı uzmanlarınca estetik amaçlı gerçekleştirilen bir operasyondur. Ameliyat sırasında göz kapaklarında düşüklüğe sebep olan fazlalık dokular ve deri fazlalığı alınmakta ve gergin bir yapı sağlanmaktadır. Tek göz kapağına uygulanabileceği gibi asimetrik uyumsuzluk durumlarında her iki göz kapağına aynı anda da uygulanabilmektedir.
Egzersizle geçer mi?
Göz kapağı düşüklüğü (pitozis) hafif olduğu evrelerde ve çocukluk çağında belirli egzersiz uygulamaları ile bir derece azaltılabilmekte ve yavaşlatılabilmektedir. Ancak göz kapağı egzersizleri çoğunlukla pitozis için kesin çözüm değildir, estetik cerrahi müdahale ile uygun şekilde gerginlik sağlanmalıdır.
Pitozis tedavi edilmezse ne olur?
Göz kapağı düşüklüğü tedavi edilmezse ilerleyen evrelerde görüş kısıtlanması, aşırı yorgun yüz ifadesi, artan baş ağrıları, astigmatizm ve olumsuz psikolojik etkilere sebep olabilir. Genel olarak çocuklarda doğuştan gelişen düşük göz kapağı durumu ilerleyen evrelerde göz tembelliği gibi sorunlara da neden olabilmektedir. Bu açıdan pitozisin erken evrelerinde veya daha ileri evrelerinde öncelikle göz doktorundan gerekli destek alınabilir. Ameliyat tek çözüm ise doğrudan plastik cerrahi uzmanından gerekli destek alınmalıdır.
