İyi huylu tümör veya diğer adıyla benign tümör, normal hücrelerin oluşturmuş olduğu bir kitlenin büyümesi sonucu oluşmaktadır. Kanser tümörü gibi sağlığı kötü etkileyecek bir tümör olmayıp tedavisi mümkün olan bir sağlık sorunudur. Vücudun herhangi bir alanında gelişen bu iyi huylu kitleler kanser hücreleri gibi çevresine yayılım göstermeyerek etkisi sınırlı kalmaktadır.
Genellikle genel sağlığı tehdit edecek durumu teşkil etmeyen iyi huylu tümörler nadiren de olsa oluştuğu konum itibariyle sağlık sorunları doğurabilir. Örneğin sinir dokularına baskı oluşturacak veya solunum sistemini etkileyecek yerlerde büyüyüp gelişen bu tümörler sağlık sorunu oluşturabilir.
Cilt üzeri, göğüs bölgesi, kemik, beyin, tiroid gibi vücudun birçok bölgesinde görülebilen iyi huylu hücre oluşumları cerrahi müdahalelerle çıkarılıp kalıcı bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Ancak bazı durumlarda kitlenin geliştiği yerde cerrahi müdahale kritik olabileceğinden müdahale edilmemesi tercih edilmektedir.
İyi Huylu Tümör Nedir?
Belirli bir hücre kütlesinin vücudun herhangi bir bölgesinde çevresel, hormonal veya herhangi bir etkene bağlı olarak büyüyerek gelişmesi iyi huylu tümör oluşumudur. Genellikle en sık kemiklerde, beyin, diz ve deri üzerinde oluşan bu iyi huylu kitle çoğunlukla zararlı değildir.
Oluştuğu bölgeye göre farklı belirtileri olan iyi huylu tümörlerin gelişimi kişiden kişiye farklılık gösterir. Örneğin kimisinde birkaç senede gelişen bu kitle kimisinde bize faktörlere bağlı olarak birkaç ayda oluşumunu tamamlar. Vücudunuzun herhangi bir bölgesinde gelişebilen bu kitlelerin ne kadar olgunlaşacağı belirsiz olduğundan semptomlarını fark ettiğinizde bir uzmana danışmanız sağlıklı bir karar olacaktır.
Kanser ile iyi huylu tümörün farkı nedir?
Hem oluşum hem de sağlığa etkileri açısından birbirinden tamamen farklı özellikte olan iyi huylu tümör ile kanserin en bilinen farkı, tümörlü hücrenin çevresindeki dokulara kanserde yayılıp iyi huylularda yayılmamasıdır. Bunun dışında da bazı farkları bulunmaktadır, bunlar şu şekildedir:
- Çevre dokulara yayılma
- İyi huylu tümörler, çevre dokulara yayılmazlar ve oldukları yerde gelişimlerini tamamlarlar.
- Kanser, metastaz adı verilen bir süreçle vücudun diğer bölgelerine yayılır. Bu yayılım sebebiyle bu gelişen tümörün cerrahi metotlarla tedavisi daha da zorlaşmaktadır.
- Hücre tipi
- İyi huylu tümör hücreleri, normal hücrelerin özelliklerine sahiptir.
- Kanser hücreleri ise düzensiz ve anormal özellikleri taşır.
- Büyüme ve gelişme süresi
- İyi huylu kitleler kanserli hücrelerin yayılımına göre daha yavaştır.
- Dokulararası sınırlar:
- İyi huylu tümörlerin dokudaki gelişim sınırı belirlidir.
- Kanser hücreleri normal hücrelerin oluşturduğu dokuya kadar ilerlemekte alanını genişletmektedir.
Ayrıca kanser ve iyi huylu tümör oluşumlarının her ikisinde de etkili teşhis yöntemleri hakkında bilgi almak isterseniz “Beyin Tomografisi Nedir, Nasıl Çekilir?” ve “Beyin Emarı (MR) Nedir, Nasıl Çekilir?” başlıklı yazılarımıza da göz atabilirsiniz.
Türleri Neler ve Nerelerde Oluşur?
Vücudun birçok farklı bölgesinde oluşabilen iyi huylu tümörler farklı semptomlarla kendini gösterir ve oluşum etkenine bağlı olarak süreleri de değişkenlik gösterir.
İyi huylu kitlelerin oluşum gösterdiği bölgeler şu şekildedir:
- Kemik
- Meme
- Dizler
- Rahim
- Deri
- Tiroid
- Sinirler
- Mide
- Göz çevresi
- Yumuşak doku
Bu sayılanlar dışında da birçok iyi huylu kitle oluşumu görülen bölgeler olabilir. Genellikle bu tümörlerin oluşum sebepleri tam olarak net değildir, ancak semptomları fark edildiğinde gelişimini tamamlamadan veya tamamlanmış bir iyi huylu kitlenin tedavisi mümkündür.
İyi huylu kemik tümörü nedir?
Kemik dokusunda oluşan zararlı olmasa da eklemlerde bazı sağlık sorunlarına sebep olabilen iyi huylu kemik tümörü kemik ve kıkırdaklarda gelişen oluşumlardır. Eklem bölgesinde şişlik ve çıkıntı olarak belirtilerini gösteren bu iyi huylu kitle oluşumları uygun müdahalelerle tedavi edilmekte ve kalıcı çözüm sağlanabilmektedir.
İyi Huylu Tümör Neden Oluşur?
Oluşumu net bir sebebe bağlı olamayan iyi huylu tümörlerin gelişmesi bazı etkilerle açıklanabilmiştir. Oluşumlarına sebep olan bazı faktörler arasında şunlar sayılabilir:
- Radyasyon, kimyasal ve toksinlere maruz kalma
- Hormonal bazı dengesizlikler
- Hücre ve doku hasarı
- Genetik mutasyonlar
- Bazı otoimmün hastalıklar
- Bilinçsiz ilaç tüketimi
Bu sebepler doğrudan iyi huylu kitlelerin oluşumunu tam olarak açıklamasa da genel olarak vücutta bu tür etkileri olduğu gözlenmiştir. Ayrıca sayılan bu maddelere tüketilen gıdalardaki vücuda ve hücre dokularına zararı olabilecek katkı maddeleri de dahil edilebilecektir. Bunun dışında hamilelik döneminde hormonal değişimlere bağlı olarak rahim, meme veya tiroidde iyi huylu tümör oluşumları da görülebilen vakalar arasındadır.
İyi Huylu Tümör Belirtileri Nelerdir?
Genellikle oluşum aşamasındaki iyi huylu bir tümörün başka bir sağlık sorunumu, kansermi veya iyi huylu bir kitlemi olduğunu anlamak için genel bir sağlık muayenesi olmanız iyi bir karar olacaktır. Onkoloji bölümünde onkolog (kanser uzmanı) tarafından ve görüntüleme testleri yardımı ile teşhisi yapılan tanı sürecinde kitlenin durumu tespit edilmektedir.
İyi huylu tümörün belirtileri şu şekildedir:
- Cilt altında elle dokunulduğunda hissedilen belli şişlikler
- İyi huylu kemik tümörüne bağlı eklem kısıtlılığı, şişlik
- Belli alanlarda sinirlere baskılanma ve ağrılar
- Tiroidde şişlik ve hormonal düzensizlikler
- İyi huylu beyin tümörüne bağlı baş ağrıları, odak azlığı
- Ciltte kahverengi, mor veya farklı renkte oluşumlar
- Rahimdeki iyi huylu kitlelere bağlı kanamaların artması
Bu sayılanlar dışında iyi huylu kitlelerin daha birçok semptomu olabilir. Genelde gelişim aşamasındaki bir iyi huylu tümör uygun müdahale ile tedavi edilirse olası kötü sonuçlarını tamamen önlemiş olur. Siz de bu tür belirtileri gözlemlediyseniz bir sağlık danışanından veya bir onkologdan destek alabilirsiniz.
Beyinde iyi huylu tümör belirtileri neler?
Genelde iyi huylu beyin tümörlerinin gözle görünür belirtileri olmamaktadır, ancak bazı görüntüleme yöntemleri ile tespit edilebilmektedir. Beyinde gelişen bu iyi huylu kitle zararsız iken zamanla büyüyerek çevre dokulara baskı oluşturup baş ağrısı gibi semptomlara sebep olabilmektedir.
İyi huylu beyin tümörünün belirtileri arasında şunlar sayılabilir:
- Sinirlere olan baskı sebebiyle baş ağrısı
- Optik sinirin etkilenmesi ile görmede bulanıklaşma
- Sebepsiz yere denge kayıplarının yaşanması
- Nörolojik faaliyetlere bağlı semptomlar (bilinç kaybı, uyuşma)
- Konuşmada güçlüklerin yaşanması (kekeleme vb.)
- Geçici hafıza kayıpları, sık sık unutkanlık yaşanması
Beyindeki bu iyi huylu kitle semptomları daha ileri seviye oluşumun belirtileri olarak değerlendirilebilir. Ancak beyindeki kitle oluşumları genel sağlık için son derece kritik öneme sahip olduğundan bu belirtilerden en az birini yaşayan uzmana danışarak destek almalıdır.
Tanı ve Teşhis Yöntemleri Nelerdir?
İyi huylu tümörler, genellikle birçok farklı yöntemler teşhis edilebilmektedir. Bazı durumlarda iyi huylu tümörü tanısı konulduğunda kitlenin gelişimini yavaşlatmaya yönelik müdahale ile tedavi sürecine başlanmaktadır. Vücut sağlığını etkilemeyen ve kritik riskleri olabilecek iyi huylu tümörlere cerrahi müdahalenin kötü sonuçları olabileceğinden tanı sonrası işlem yapılmaması kararı alınabilir.
İyi huylu kitlelerin teşhis ve tanı yöntemleri şunlardır:
- Görüntüleme cihazları (Radyografi, Ultrason, BT)
- Patolojik biyopsi (numune olarak bir miktar doku alınır ve incelenir.)
- Endoskopik kontrol (bağırsak veya mide gibi bölgelere bakılır.)
- Kan testleri (hormonal iyi huylu tümörler teşhis edilir.)
- Genel sağlık kontrolü (pratisyen belirtileri teşhis edebilir.)
Kitlenin iyi huylu olup olmadığının anlaşılmasında uzman hekim genel sağlık bilgisi dahilinde teşhis yöntemlerinden yararlanmaktadır. Yani bağırsak veya mide gibi fonksiyonlara bağlı sorunlarda, bu belirtilerin iyi huylu kitle gelişiminden kaynaklı olması gibi tezini endoskopik incelemelerle doğrular ve uygun tedavi sürecini başlatır. Aynı şekilde genel sağlık kontrolünde pratisyen hekim, cilt üzerinde veya diğer anlaşılması mümkün bölgelerde gelişen bazı iyi huylu kitlenin belirtilerini fark edip uygun branşa yönlendirebilir.
Tedavi Seçenekleri Neler?
Tümör hücrelerinin gelişimi, türü ve oluştuğu bölgeye göre farklı müdahaleleri içeren iyi huylu tümör tedavisi kesin ve kalıcı çözüm sunar. Kritik dokulara yakın gelişmeyen iyi huylu kitlelerin tedavisi genellikle risksiz cerrahi işlemi içerir. Bunun dışında cerrahi müdahale dışında farklı tedavi yöntemleri de bulunur.
İyi huylu tümör tedavi yöntemleri şu şekildedir:
- Ameliyat (iyi huylu kitle tamamen çıkarılır.)
- Lazerli tedavi (özellikle deride oluşan kitlelerde uygulanır.)
- Hormonal tedavi (hormonal gelişimi yavaşlatıp, kesecek müdahaledir.)
- Radyoterapi (iyi huylu hücreler elektromanyetik ışınlarla öldürülür.)
Bunlar dışında çok yavaş gelişen ve oluşum olarak hafif iyi huylu kitlelerde doktor ilaçlı tedavi uygulayabilir ve gelişimi takip etmektedir.
İyi Huylu Kitle Çıkartma Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Genel anestezi altında gerçekleştirilen iyi huylu tümör çıkartma ameliyatı minimal invaziv cerrahi prosedürler altında yapılır. Uzman cerrah kitlenin çıkartılması için uygun bölgeyi belirtler ve daha sonrasında kesi uygulayarak bu kitleyi tamamen almaktadır. Tümör gelişiminin çevresindeki sağlıklı dokuları etkilemiş olması ihtimalinden çevresindeki bazı sağlıklı dokuları da alarak kesi uygulanan bölgeyi dikerek kapatmaktadır.
Ameliyat kaç dakika sürer?
İyi huylu tümör kitlesinin ameliyatla çıkartılması işlemi ortalama 30 ila 45 dakika sürmektedir. Kitlenin büyüklüğüne göre çıkartılması sonrasında ciltte tahribat oluşuyorsa, uzman dokunun hızlı onarılması için de takipli olarak tedavisini yürütmektedir.
Sık Sorulan Sorular
İyi huylu tümör, kötü huyluya (kansere) dönüşür mü?
Kötü huylu yani kanser hücreleri ile kötü huylu tümör hücreler tamamen farklı özelliktedir, yani iyi huylu hücreler gelişerek kötü huyluya dönüşmemektedir. İyi huylu kitleler belirli bir sınır dahilinde büyüyüp gelişmekte ve çevre dokulara yayılım göstermemektedir, kanser ise çevre dokuları da tahrip eder.
İyi huylu tümör ağrı yapar mı?
Genellikle iyi huylu tümörler zararsızdır, ancak oluştuğu bölgede dolaylı yoldan ağrı veya sağlık sorunlarına sebep olabilir. Kemik dokusunda, solunum sistemine, sinir sistemine veya beyine baskı yapacak şekilde gelişen iyi huylu kitleler ağrı, şişlik ve bazı kötü semptomlara neden olur.
İyi huylu kitle kaç cm olur?
Vücutta şişlik ve çıkıntı olarak kendini gösteren iyi huylu tümörlerin boyutları gelişim aşamasına göre değişkendir. Başlangıç aşamasında 1 – 1,5 cm iken hissedilebilir, daha sonrasında oluşum sınırına göre 6 – 7 cm’lere hatta daha büyük ebatlara da erişebilir.
