Midenin dokusunda enfeksiyona neden olan bakteri helikobakter pilori olarak adlandırılır. Hastalığın başlangıç evresi genellikle çocukluk dönemidir. Dünya nüfusunun neredeyse yarısını etkisi altına alan bu bakteri, peptik ülser (midede yara oluşması) hastalığının nedenidir. 

Açken; şişkinlik, kusma, bulantı ve mide kazınması gibi belirtilerle ortaya çıkar. Yemekten sonra ise midede ağrı şikayetleri ile ortaya çıkar. Helikobakter pilori bakterisi midede ülser ve gastrit gibi hastalıklara yol açarken nadir görülen kanser türleri için risk oluşturur. 

 

Helikobakter Pilori Nedir?

 

Helikobakter Pilori Nedir?

Helikobakter pilori, sindirim sisteminde çoğalarak mideyi koruyan tabakaya hasar veren bir bakteri türüdür. Vücudun genelinde belirti vermeden yayılan ve enfeksiyona neden olan bu bakteri, ince bağırsak ve midenin iç dokusuna zarar verir. Hastalık ileri seviyeye ulaşır ve tespit edilemezse pek çok komplikasyona neden olabilecek niteliktedir.

Mide asidik yapıdadır ve bakterilerin yaşaması için zor koşullara sahiptir. Bu bakteri midede yaşama ve çoğalma potansiyeline sahiptir. Midede bulunduğu sürede organın kimyasal yapısını değiştirebilir. Helikobakter pilorinin formu spiraldir. Şekli işe mideye kolaylıkla tutunabilir. Mukus ile bütünleşerek bağışıklık sistemine direnç geliştirir. Zamanla çoğalarak sindirim sistemi sorunlarına neden olur.

Helikobakter Pilori Hangi Belirtilerle Ortaya Çıkar?

Vücudunda helikobakter pilori olan bireylerin gösterdikleri semptomlar spesifik olmadığı için fark edilmeyebilir. Çoğu insanda da herhangi bir belirti göstermeyebilir. Bakteri zamanla sindirim sitemi içerisinde çoğalarak mukusa hasar verir. Peptik ülser ve gastrit gibi mide hastalıklarının oluşmasına yol açabilir. Genellikle şu belirtilerle ortaya çıkar:

  • İştah azalması, halsizlik
  • Bulantı
  • Dışkıda kan görülmesi
  • Kilo kaybı
  • Çabuk doyma, sık acıkma ve yemekten sonra mide ağrısı
  • Karın ağrısı ya da karın rahatsızlığı hissetmek
  • Şişkinlik ve gaz çıkarma
  • Açlık hissedilen zamanlarda yanıcı ve keskin bir mide ağrısı
  • Ağız kokusu

Yukarıda verilen belirtiler yalnızca helikobakter piloriden kaynaklanmayabilir. Sindirim sistemi organlarında gelişen pek çok problemin semptomları olarak ortaya çıkabilir. Bakteri olması halinde kronik bir hal alarak ciddi boyuta ulaşabilir. Bu belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız nedeninin araştırılabilmesi için hekime başvurmanız önerilir.

Helikobakter Piloriye Neden Olan Faktörler Nelerdir?

Helikobakter pilori oluşumuna ve yayılmasına neden olan faktörler ile ilgili kesin bilgi yoktur. Bakterinin yaşayabilmesi için oksijen varlığına az da olsa ihtiyaç duyduğu bilinmektedir. Nedeni kesin olarak bilinmeyen hazımsızlık ve karın ağrılarına yol açan faktörün helikobakter pilori olma ihtimali vardır. Mide mukozasına yerleşerek pek çok hastalığa neden olabilir. Sindirim sisteminin tamamını etkisi altına almaz.

Helikobakter Piloriye Nasıl Tanı Konulur?

Helikobakter pilorinin neden olabileceği mide kanseri, ülser ve gastrit gibi hastalıkları araştırabilmek için; fiziki muayene, hastalık öyküsü, endoskopi gibi yöntemler kullanılarak tanı konulur. Farklı görüntüleme yöntemleri ve bu bakteriye özel uygulanan teknikler de bulunmaktadır. Tanı konulması için uygulanan teknikler şu şekildedir:

  • Kan Testi: Helikobakter piloriye karşı bağışıklık sisteminde gelişen antikorların varlığına bakılarak tedavi yöntemini belirlemede kullanılan tekniktir. Fakat tanı konulmasına kendi başına etkili değildir. Önceden oluşmuş ve iyileşmiş enfeksiyonlarda da kan testi pozitif çıkabilir.
  • Üre Nefes Testi: Bakterinin varlığını tespit etmek amacıyla kullanılan bu testte hastaya karbon içirilir. İşaretli olan karbon, bakterinin salgıladığı üreaz enzimini parçalayarak nefes üzerinden ölçüm yapılmasını sağlar. Helikobakter pilori tanısı için belirleyici bir tetkiktir.
  • Dışkı (Gaita) Testi: Dışkıda bakteri varsa tanı konulabilmesini sağlar. Dışkıda antijen varsa aktif bir enfeksiyon varlığını ortaya çıkarır.
  • Endoskopi: Mideden biyopsi örneği alınarak mikroskop altında inceleme yapılır. Bakterinin varlığı tespit edilir.

Helikobakter Pilori Tedavisi Nasıldır?

Helikobakter pilori bakterisi enfeksiyona bağlı hastalıklar geliştirdiği için ilaç tedavisi uygulanır. İlaçlar antibiyotik türevdedir. Uygulanan yöntem ise ikili antibiyotiktir. Vücuttan bakterinin temizlenmesini sağlarken antibiyotik direnci engellenir. Buna ek olarak midenin asit üretimini kontrol altına alan ilaçlar tedavi sürecine dahil edilebilir.

10-14 gün boyunca antibiyotik ve mide ilaçları birlikte uygulanır. Mide asidinin ülseri kapatmasına engel olmak ve iç yüzeyde koruma sağlamak amacıyla bizmut salisilat içerikli ilaçlar tedavi planı içerisinde yer alabilir. Tedavi süreci tamamlandıktan sonraki 3-4 hafta içerisinde bakterinin varlığına yönelik tetkikler tekrarlanır. 

Önerilen tedavinin tamamlanmasının genellikle 4-6 hafta sonrasında bakterinin mevcudiyetine dair tetkikler tekrarlanır. Hastanın vücudunda bakteri varlığı devam ediyorsa farklı ilaç kombinasyonları uygulanarak tedavi süreci devam eder.

Helikobakter Pilori Mide Ülserine Neden Olur Mu?

Midenin iç kısmında bulunan mukus tabakası, mide asidinin organa zarar vermesini önleyen yapıdadır. Helikobakter pilori mukus tabakasına hasar vererek mide dokusuna zarar verir. Buna bağlı olarak ülser, gastrit gibi mide problemlerinin oluşmasına zemin hazırlar.

Helikobakter Pilori Mide Kanserine Neden Olur Mu?

DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) helikobakter pilorinin mide kanseri oluşumunda etkili olduğunu beyan etmiştir. Midesinde bakteri olan her bireyde kanser görülmeyebilir, yalnızca kanser riskini artırmada önemli bir faktördür. Bakterinin vücutta oluşturduğu enfeksiyon, çevresel ve genetik faktörlerin etkisiyle kanser başta olmak üzere pek çok hastalığa neden olabilir. Bunlar:

  • İTP (İdiopatik Trombositopenik Purpura)
  • Nedeni bilinmeyen demir eksikliği anemisi
  • Alzheimer, parkinson
  • İskemik kalp hastalığı
  • Çeşitli dermatolojik hastalıklar
  • Serebrovasküler hastalıklar
  • Obezite

Helikobakter pilori tedavisi uygulanması ile İTP ve demir eksikliği anemisi tedavi edilmektedir.

Helikobakter Pilori Bulaşır Mı?

Helikobakter pilori oral temas ile geçen, kişinin sindirim sistemini etkisi altına alan bulaşıcı bir bakteri türüdür. Bakteriler tükürük olarak adlandırılan ağız salgısında da yaşadığı için öpüşme gibi ağız teması ile yayılır. 

Bulaşın yayılma yollarından biri de insan dışkıları içerisinde bulunan bakterinin temiz sulara ve yiyeceklere karışmasıdır. Bu gıdalar ve suyun tüketilmesi ile enfeksiyon artar. Dünyanın büyük bir kısmında yaygın olan bu bakterinin ülkemizde görülme sıklığı %82,5’tir. 

Bakteri çocukluk yaşlarında vücuda yerleşerek zaman içerisinde gelişir ve enfeksiyona neden olur. Bulaşa neden olan risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir:

  • Güvenilir ve temiz olmayan içme kaynaklarından su tüketmek
  • Kalabalık ailede yaşamak
  • Bakteriyi taşıyan biri ile birlikte yaşamak
  • Yetersiz hijyen ve temizlik koşulları
  • Sosyoekonomik açıdan gelişmemiş ve gelişen ülkelerde yaşamak